Choroby pasożytnicze

Strona główna E Schorzenia E Choroby pasożytnicze to choroby powodowane przez pasożyty
Nazwa pasożyt pochodzi od greckiego słowa parasitos – współbiesiadnik, darmozjad. Pojęcie pasożytnictwa jest trudne do zdefiniowania. O tym zjawisku możemy mówić z miejsca ekologii, biochemii, patologii, higieny czy genetyki.
Pasożytnictwo jest formą współżycia organizmów – pasożyt czerpie korzyści, żywiciel ponosi straty. Interakcje te z reguły prowadzą do zmniejszenia szybkości wzrostu populacji żywiciela. Ludzie mogą być nosicielami ponad 300 gatunków pasożytów. Umiejscowienie ich może być bardzo różne, zaczynając od jelit, poprzez skórę, płuca, mięśnie, stawy, wątrobę, krew, oczy, włosy, kończąc na mózgu.
choroby pasożytnicze jelit, choroby pasożytnicze układu pokarmowego

PRZYCZYNA

Najczęściej przyczyną zarażenia się pasożytami jest spożycie zakażonego jedzenia bądź wody. Często zarażenie ma miejsce podczas kąpieli w zbiornikach wodnych. Pasożyty mogą przedostawać się do naszego organizmu również poprzez powietrze, jak również ukąszenie owadów. Coraz częstsze są również zarażenia noworodków jeszcze w łonie matki.
Według danych statystycznych około 2 miliardów ludzi zarażonych jest aktualnie przynajmniej jednym pasożytem, a ogólna liczba przypadków parazytoz, czyli chorób wywołanych przez pasożyty, przekracza 3 miliardy. To stanowi 40 procent populacji światowej. Według statystyk w Polsce zakażenie owsikami sięga 95% ludności, włosogłówką – 80%, glistą ludzką – 50%. Te dane pokazują skalę problemu związaną z pasożytami.
Wpływ pasożytów na organizm człowieka polega przede wszystkim na mechanicznym uszkodzeniu tkanki lub narządu: skóry (roztocza i owady), ściany jelita, tkanki mięśniowej lub układu nerwowego (tasiemce, nicienie i pierwotniaki), ale również na doprowadzeniu do czasowych lub stałych uszkodzeń takich narządów, jak wątroba, płuca, mózg i nerki. Pasożyty mogą być również przenosić inne patogeny człowieka, takie jak wirusy czy bakterie.

Do podstawowych typów pasożytów wywołujących choroby pasożytniczych zaliczamy:

  • robaki płaskie i robaki obłe – do tej grupy zaliczane są płazińce np. tasiemce, przywry, wirki; oraz obleńce: włosień spiralny, glista ludzka, owsik. Choroby pasożytnicze wywoływane przez robaki płaski i obłe to m.in. włośnica, tasiemczyca, owsica,
  • pasożyty zewnętrzne (ektopasożyty) – do tej grupy pasożytów zaliczane są m.in. wszy, kleszcze, świerzbowiec ludzki. Choroby pasożytnicze wywoływane przez ektopasożyty to m.in. świerzb, wszawica, babeszjoza,
  • pierwotniaki, pasożyty wewnętrzne (endopasożyty) – choroby pasożytnicze wywoływane przez pierwotniaki: toksoplazmoza, rzęsistkowica, śpiączka afrykańska, lamblioza, malaria, czerwonka amebowa,

OBJAWY

Lista objawów chorób pasożytniczych jest dosyć obszerna, co może powodować mylenie chorób pasożytniczych z innymi jednostkami chorobowymi.

Do głównych objawów zakażenia należą:

  • osłabienie,
  • przewlekłe zmęczenie,
  • ból głowy,
  • ból brzucha,
  • zaparcia,
  • wzdęcia,
  • gazy,
  • biegunki,
  • chudnięcie,
  • bóle mięśni
  • powiększenie śledziony,
  • powiększenie wątroby,
  • luźne stolce,
  • kaszel,
  • wymioty,
  • nagła potrzeba oddania stolca,
  • skurcze brzucha,
  • apatia,
  • wypadanie włosów,
  • anemia (niedokrwistość).
Zarażenie pasożytami stale utrzymującymi się u danego żywiciela nie zawsze musi wywołać u niego objawy chorobowe i może przebiegać bezobjawowo. Bywają także sytuacje, gdzie człowiek może być zarażony pasożytami, których szkodliwe działanie ujawni się dopiero w pewnych specyficznych warunkach np. przy spadku odporności (np. nowotwory, transplantacje, AIDS).

CHOROBY PASOŻYTNICZE – DIAGNOSTYKA

Diagnostyka zarażeń pasożytniczych jest bardzo zróżnicowana i zależy od typu pasożyta, jego cyklu rozwojowego i postaci, która bytuje w organizmie ludzkim.
W przypadku podejrzenia choroby pasożytniczej najczęściej wykonuje się badanie kału, wymaz z odbytu, badanie krwi, badanie moczu, badanie wydzieliny z dróg moczowo‐płciowych, wymaz z jamy ustnej, badanie plwociny, badanie płynu rdzeniowo‐mózgowego.
Badanie mikroskopowe kału i wymaz z odbytu to podstawowe badanie w diagnostyce pasożytów układu pokarmowego. W przypadku pasożytów tkankowych większą skuteczność mają badania krwi i badania tkanek oraz diagnostyka obrazowa (rezonans magnetyczny, badanie radiologiczne i ultrasonograficzne).
Przy pobieraniu materiałów diagnostycznych w kierunku chorób zakaźnych regułą jest zabezpieczenie materiału przed rozpoczęciem leczenia i wykonanie badań kontrolnych 1–4 tygodnie po zakończeniu terapii.

CHOROBY PASOŻYTNICZE – LECZENIE

Leczenie choroby pasożytniczej zależy od typu pasożyta, który zaatakował organizm. W leczeniu farmakologicznym stosowane są leki na pasożyty. Kuracja jest żmudna i długa – trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy, zwłaszcza gdy organizmy wykryto zbyt późno. Preparaty uderzające bezpośrednio w źródło zakażenia eliminują jedynie dorosłe osobniki, w organizmie mogą zalegać larwy i jaja pasożytów, dlatego terapia najczęściej polega na podawaniu leków seriami – w kilkudniowych odstępach.

Do głównych leków stosowanych w terapii pasożytów zaliczamy:

  • pyrantel (zwalcza owsiki, glisty ludzką),
  • prazykwantel (zwalcza tasiemca),
  • niklozamid (zwalcza różne rodzaje tasiemca),
  • albendazol (zwalcza glistę ludzką, włosogłówkę ludzka, owsiki i niektóre tasiemce),
  • mebendazol (zwalcza owsiki, włosogłówkę, glistę ludzką, tęgoryjce)
W celu zminimalizowania ryzyka zakażenia pasożytami warto stosować kilka zasad higieny: płukać owoce i warzywa we wrzątku, myć ręce po powrocie do domu i skorzystaniu z toalety, często wymieniać pościel i ręczniki, nie przyjmować płynów i pokarmów nieznanego pochodzenia, odrobaczać zwierzęta domowe, a profilaktycznie również siebie.

W naturalnym leczeniu pasożytów stosujemy:

  • Zioła przeciwpasożytnicze. Działanie mają przede wszystkim wrotycz, piołun, krwawnik, glistnik i kruszyna. Warto je parzyć i pić. Można też kupić gotowe mieszanki do kąpieli o działaniu przeciwpasożytniczym,
  • Przyprawy przeciwpasożytnicze. Wyraźne smaki ‐ kwaśne, gorzkie lub ostre ‐odstraszają pasożyty. Nie znoszą też one przypraw: goździków, szałwii, imbiru, chrzanu, tymianku, kopru włoskiego i pieprzu kajeńskiego,
  • Czosnek pospolity ‐ to naturalny antybiotyk, który skutecznie hamuje wzrost bakterii. Pomoże w oczyszczaniu organizmu z toksyn i pasożytów ‐ przede wszystkim owsików, glist i tasiemców,
  • Olej z goździka korzennego to bardzo silny antyoksydant o mocnym działaniu na pasożyty jelitowe.,
  • Orzech włoski zawiera substancję zwaną juglanem, która jest skuteczna w przypadku chorób pasożytniczych.
  • Sok z kiszonej kapusty, ogórków lub buraków pomaga ograniczyć ilość pasożytów przewodu pokarmowego.