Zakażenie bakterią Helicobacter pylori

Helicobacter pylori to spiralne bakterie, które doskonale przystosowały się do życia w ludzkim żołądku. Potrafią neutralizować kwaśne środowisko żołądka dzięki wytwarzaniu ureazy, enzymu, który zmienia pH żołądka z kwaśnego na bardziej zasadowe, co może negatywnie wpływać na nasze zdrowie.

Dodatkowo, Helicobacter pylori produkuje toksyny, które przyczyniają się do zaniku błony śluzowej żołądka, prowadząc do jej uszkodzeń. Obecność tych bakterii w organizmie może powodować nieodwracalne szkody.

Oprócz wywoływania nieprzyjemnych dolegliwości w górnym odcinku układu pokarmowego, Helicobacter pylori może również prowadzić do rozwoju raka oraz przewlekłego stanu zapalnego żołądka. Czasami zakażenie przebiega bezobjawowo i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, ponieważ bakteria nie namnaża się w stopniu zakłócającym pH żołądka. Obecna nauka nie potrafi w pełni wyjaśnić, dlaczego tak się dzieje. Istnieją hipotezy, że kluczową rolę w neutralizowaniu negatywnego wpływu bakterii odgrywa prawidłowo funkcjonujący układ immunologiczny oraz niezaburzona, naturalna flora bakteryjna, która potrafi skutecznie zwalczać bakterie H. pylori.

Zakażenie Helicobacter pylori najczęściej występuje w dzieciństwie. Najczęściej dochodzi do niego przez kontakt ze śliną nosiciela, na przykład podczas korzystania ze wspólnych naczyń, sztućców oraz dzielenia się posiłkami i napojami. Do czynników ryzyka należą złe warunki socjoekonomiczne, mieszkanie z wieloma osobami, życie w krajach rozwijających się, brak higieny (np. niemycie rąk po wyjściu z toalety), spożywanie nieumytych owoców i warzyw, oraz picie nieprzegotowanej wody. Helicobacter pylori zagnieżdża się głównie w żołądku, ale można ją również znaleźć na płytce nazębnej oraz w kale.

Najwięcej zakażonych osób znajduje się w krajach rozwijających się, gdzie zakażenie może dotyczyć nawet 100% populacji. W Europie częstość zakażeń waha się od 20% do 60% populacji. W Polsce zakażenie jest powszechne i szacuje się, że dotyczy 60-80% populacji. Zakażenie H. pylori występuje wyłącznie u ludzi i jest niezwykle rozpowszechnione.

OBJAWY HELICOBACTER PYLORI

Objawy zakażenia Helicobacter pylori mogą być różnorodne i nie zawsze występują u wszystkich zakażonych.

Oto najczęstsze z nich:

• Ból brzucha: Często odczuwany jako pieczenie lub dyskomfort w okolicach nadbrzusza, szczególnie na czczo lub w nocy.

• Niestrawność: Objawia się uczuciem pełności, wzdęciami, nudnościami i odbijaniem się.

• Uczucie wzdęcia: Zwłaszcza po posiłkach.

• Nudności i wymioty: Czasami pojawiają się bez wyraźnej przyczyny.

• Utrata apetytu: Może prowadzić do niewyjaśnionej utraty wagi.

• Częste odbijanie się: Może być związane z uczuciem niestrawności.

• Czarna, smolista stolec: Może świadczyć o krwawieniu z przewodu pokarmowego.

• Zmęczenie: Wynikające z niedokrwistości spowodowanej krwawieniem z wrzodów żołądka lub dwunastnicy.

Jeśli objawy utrzymują się przez dłuższy czas i mają charakter nawracający, warto rozważyć możliwość zakażenia Helicobacter pylori i wykonać odpowiednie badania diagnostyczne. Należy pamiętać, że objawy wskazujące na zakażenie tą bakterią często pojawiają się okresowo, co sprawia, że łatwo je pomylić ze zwykłą niestrawnością, zatruciem pokarmowym lub objawami przewlekłego stresu.

DIAGNOSTYKA HELICOBACTER PYLORI

Diagnostyka zakażenia Helicobacter pylori obejmuje kilka metod, które pozwalają na potwierdzenie obecności bakterii w organizmie. Oto najczęściej stosowane metody diagnostyczne:

• Test oddechowy z mocznikiem: Jest to jedna z najczęściej stosowanych metod. Pacjent pije roztwór zawierający mocznik znakowany izotopem węgla (C13 lub C14). Jeśli w żołądku obecna jest H. pylori, enzym ureaza rozkłada mocznik, uwalniając dwutlenek węgla, który następnie jest wykrywany w wydychanym powietrzu. Test ten jest nieinwazyjny i ma wysoką czułość oraz specyficzność. Test oddechowy traktowany jest jako złoty standard diagnostyczny w wykrywaniu tej bakterii.

• Testy serologiczne: Polegają na wykrywaniu przeciwciał przeciwko H. pylori w krwi. Chociaż są łatwe do wykonania, nie odróżniają one aktualnego zakażenia od przeszłego, ponieważ przeciwciała mogą utrzymywać się w organizmie nawet po eradykacji bakterii.

• Test antygenów w kale: Wykrywa obecność antygenów H. pylori w próbce kału. Jest to nieinwazyjna metoda o wysokiej czułości i specyficzności, odpowiednia zarówno do diagnozy, jak i monitorowania skuteczności leczenia.

• Endoskopia z biopsją: Przeprowadza się gastroskopię, podczas której pobierane są próbki błony śluzowej żołądka. Próbki te są następnie badane histopatologicznie pod mikroskopem, testowane na obecność ureazy (test ureazowy) lub hodowane w celu wykrycia bakterii. Jest to metoda inwazyjna, ale pozwala na dokładną ocenę stanu błony śluzowej żołądka.

• Testy molekularne (PCR): Wykrywają DNA H. pylori w próbkach pobranych podczas endoskopii lub w kale. Metoda ta jest bardzo czuła i specyficzna, ale jej dostępność może być ograniczona ze względu na koszty i konieczność specjalistycznego sprzętu.

Wybór metody diagnostycznej zależy od indywidualnych okoliczności pacjenta, dostępności badań oraz potrzeby potwierdzenia obecności bakterii przed rozpoczęciem leczenia. Lekarz decyduje, które badanie jest najbardziej odpowiednie w danym przypadku.

LECZENIE ZAKAŻENIA HELICOBACTER PYLORI

Aby skutecznie wyleczyć zakażenie Helicobacter pylori, należy zastosować leczenie skojarzone, które polega na połączeniu dwóch antybiotyków oraz inhibitora pompy protonowej (IPP), zmniejszającego wydzielanie soku żołądkowego. Najczęściej stosowane antybiotyki to metronidazol, amoksycylina i klarytromycyna, a z inhibitorów pompy protonowej, na przykład omeprazol (np. Bioprazol) lub pantoprazol (np. Nolpaza).

Naturalne metody wspomagające walkę z Helicobacter pylori obejmują zioła i przyprawy takie jak imbir, kardamon, kolendra, rozmaryn, majeranek, oregano, cząber, szałwia, mięta i bazylia. Potencjalne działanie terapeutyczne mają również czosnek, owoce dzikiej róży, lukrecja, nierafinowana oliwa z oliwek oraz olej z nasion czarnej porzeczki.